SIBU: Hak-hak negeri ini seperti yang termaktub dalam Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) serta dokumen perlembagaan berkaitan perlu terus dipelihara agar tidak hilang akibat kegagalan memahami dan mempertahankannya.
Yang di-Pertua Negeri, Tun Pehin Sri Wan Junaidi Tuanku Jaafar berkata undang-undang bukan sahaja berfungsi menetapkan sempadan kuasa, malah menjadi panduan dalam memastikan institusi negara beroperasi mengikut tujuan asal ia diwujudkan.
“Kenali undang-undang, kenali sejarah dan yang paling penting, kenali tujuan institusi yang anda berkhidmat,” katanya.
Beliau berkata demikian ketika menyampaikan Syarahan Negarawan bertajuk ‘Memahami Tadbir Urus melalui Perspektif Undang-Undang dan Sejarah’ di Universiti Teknologi Sarawak (UTS) di sini, hari ini.
Tun Wan Junaidi turut mengingatkan bahawa kejayaan agensi kerajaan tidak boleh hanya diukur menerusi piawaian audit semata-mata.
“Institusi sosial awam bukan perniagaan. Apabila mereka mula mengejar keuntungan dan melihat rakyat hanya sebagai pelanggan, mereka kehilangan pedoman moral dan tujuan kewujudan mereka,” tegasnya.
Menurut beliau, kuasa eksekutif negeri mengalir daripada Yang di-Pertua Negeri melalui Kabinet Negeri dan seterusnya kepada pegawai kementerian, jabatan serta badan berkanun, namun ia mesti dilaksanakan dalam kerangka Perlembagaan Persekutuan dan negeri.
Beliau berkata apa yang kelihatan cekap di atas kertas masih boleh menyimpang daripada niat asal jika tujuan undang-undang tidak difahami.
Mengulas model Westminster yang diamalkan Malaysia, beliau menjelaskan bahawa berbeza dengan konsep ‘parliamentary supremacy’ di United Kingdom, negara ini mengamalkan ‘constitutional supremacy’
“Undang-undang adalah kapsul masa yang menyimpan aspirasi pembuat dasar dan badan perundangan ketika ia digubal,” katanya.
Dalam syarahan itu, beliau turut mengimbas Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang diperkenalkan pada 1970 pasca peristiwa 1969, dengan matlamat meningkatkan penyertaan ekonomi Bumiputera.
Namun katanya, selepas lebih lima dekad, kegagalan mencapai sasaran bukan kerana kelemahan dasar, sebaliknya berpunca daripada kelemahan pelaksanaan.
“Kejayaan pendidikan tidak secara automatik bertukar menjadi pemilikan. Enjin yang hilang ialah keusahawanan dan perniagaan, dan agensi yang diwujudkan untuk menggerakkannya terlalu kerap hilang fokus,” jelasnya.
Tun Wan Junaidi turut menegaskan bahawa Dewan Undangan Negeri berperanan menggubal undang-undang, eksekutif melaksanakan dasar, manakala kehakiman pula menjadi pengawal sempadan perlembagaan dan penyelesai sebarang kekaburan.
Turut hadir pada majlis itu ialah isteri beliau, Toh Puan Fauziah Mohd Sanusi; Menteri Pendidikan, Inovasi dan Pembangunan Bakat, Dato Sri Roland Sagah Wee Inn; serta Menteri Pembangunan Wanita, Kanak-Kanak dan Kesejahteraan Komuniti, Dato Sri Fatimah Abdullah.
Oleh Tarani Lanting